Anahtar Parti Artvin İl Başkanı Armağan Tokdemir, Türkiye’nin tarım politikasındaki yapısal sorunlara dikkat çekti. GAP ve diğer büyük ölçekli yatırımlara rağmen tarımsal dış ticaret açığının kapanmadığını vurgulayan Tokdemir, “Su var, toprak var ama yönetim ve üretim örgütlenmesi eksik” dedi.

“Yarım Asırlık Yatırımlar Beklenen Etkiyi Yaratmadı”

Tokdemir, 1977’de başlatılan Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (GAP) Fırat–Dicle havzasını dünyanın en verimli üretim bölgelerinden biri hâline getirmeyi amaçladığını hatırlattı. Atatürk Barajı başta olmak üzere sulama ve enerji altyapısına bugünün rakamlarıyla 100 trilyon lirayı aşan yatırım yapıldığını belirten Tokdemir, son dönemde Silvan Barajı gibi projelerle kapasitenin büyüdüğünü, ancak tarımsal üretimde beklenen sıçramanın yaşanmadığını söyledi.

Tokdemir, 2013–2025 döneminde tarımda toplam 7,9 milyar dolarlık dış ticaret açığı oluştuğunu; 2023 yılında ihracatın 1,3 milyar dolar, ithalatın ise 1,6 milyar dolar olarak kaydedildiğini aktardı.

“Sorun Su Değil, Yönetim”

Tarımın temel probleminin doğal kaynak yetersizliği olmadığını vurgulayan Tokdemir, “Sorun su değil, toprak değil; sorun yönetim ve üretim örgütlenmesidir” diye konuştu.

Devletin yaptığı altyapı yatırımlarının, üreticilerin örgütsüzlüğü nedeniyle verimliliğe dönüşmediğini ifade eden Tokdemir, mevcut yapısal dağınıklığın tarımın rekabet gücünü zayıflattığını belirtti.

Arazide ve Gelirde Büyük Eşitsizlik

Tokdemir, tarım sektöründeki en büyük sorunlardan birinin arazi ve gelir dağılımındaki eşitsizlikler olduğunu söyledi. Verilere göre:

Toprağın %63’ü küçük bir kesimin elinde bulunuyor.

Halkın %81,5’i toplam tarım arazisinin yalnızca %37’sini kullanıyor.

Tarımsal gelirin %70’i üreticilerin sadece %1,5’ine gidiyor.

Araziler parçalı, üretim dağınık ve verim düşük.

Bu tabloyla yüksek verim, katma değerli üretim veya güçlü ihracat performansı beklemenin mümkün olmadığını ifade eden Tokdemir, tarımın köklü bir dönüşüme ihtiyaç duyduğunu söyledi.

Çözüm: “Havza Koordinasyon Modeli”

Tokdemir, Türkiye tarımının yeniden örgütlenmesi için “Havza Koordinasyon Modeli” adını verdikleri bir üretim modeli önerdi. Buna göre:

Küçük çiftçiler kooperatif çatısı altında tek bir büyük üretici gibi örgütlenecek.

Tohum, gübre, enerji ve su gibi girdiler devlet tarafından karşılanacak.

Üretim planlamasını kooperatif yönetecek.

Üretilen tüm ürün devlet tarafından alınarak üretici garanti altına alınacak.

Modelle parçalı arazilerin tapular üreticide kalmak üzere ortak ekilip yönetileceğini belirten Tokdemir, bunun hem verimliliği hem üretici gelirini artıracağını ifade etti.

“Refah Tabana Yayılacak”

Doğru üretim modeliyle tarımsal dış ticaret açığının kapanabileceğini vurgulayan Tokdemir, “Toprak bizim, su bizim, emek bizim… Bu topraklar yeniden milletin sofrasına bereket, üreticinin cebine güç verecek” dedi.

Tokdemir’in açıklamaları, tarım politikalarında yeni bir yaklaşım arayışının işareti olarak değerlendirilirken, önerilen modelin özellikle küçük üreticiler üzerindeki olası etkileri dikkat çekiyor.